Piano Solo
Piano + ...
Voor beginners
Componisten

Pianosonate in b-mineur

Componist: Liszt Franz

Instrumenten: Piano

Tags: Sonate

Download gratis partituren:

Complete Score PDF 56 MBComplete Score PDF 2 MB
Complete Score (scan) PDF 5 MBComplete Score (filter) PDF 4 MBComplete Score (alternate scan) PDF 2 MB
Complete Score PDF 2 MB
Complete Score PDF 8 MB
Complete Score (S.178) PDF 4 MB
Complete Score PDF 2 MBComplete Score PDF 1 MB
Complete Score PDF 2 MB
Complete Score PDF 4 MB
Complete Score PDF 3 MB
Complete Score PDF 3 MBCritical Notes PDF 1 MB
Complete Score PDF 13 MB
Complete Score PDF 4 MB
Complete Score (scan) PDF 4 MBComplete Score (filter) PDF 3 MBComplete Score (low resolution, 150dpi grayscale) PDF 8 MBCritical Notes (scan) PDF 1 MBCritical Notes (filter) PDF 1 MB
Wikipedia
De Pianosonate in b-mineur (ook wel aangeduid met de Duitse benaming Klaviersonate h-Moll) van Franz Liszt uit 1852-1853 neemt een belangrijke plaats in het oeuvre van Liszt, maar ook in het repertoire dat voor piano beschikbaar is. In deze sonate tracht Liszt een groots en monumentaal werk te scheppen voor pianosolo. Het is dan ook het langste pianosolostuk van Liszt. (Met uitzondering op enkele transcripties)
De sonate bestaat uit slechts één doorgecomponeerd deel waarin diverse subsecties te onderscheiden vallen die door tempoaanduidingen worden gemarkeerd:
Liszts sonate is een veelzijdig werk. Enerzijds zit het werk vol 'diabolische' elementen, en bevat de grootse virtuositeit, die zo kenmerkend is voor Liszt's werk uit de middelste periode van zijn leven, maar daarnaast grote invloed van de belcanto, ingewikkelde octavenpassages met wilde sprongen, filigrain passagewerk, sfeertekening, sacrale elementen, symfonische elementen en grote contrasten. Zowel in expressieve als technische zin is het werk veeleisend voor de uitvoerende.
De sonate is gecomponeerd in 1852-1853, en voor het eerst uitgevoerd op 27 januari 1857 in Berlijn door Liszts leerling en schoonzoon Hans von Bülow. Conservatieve critici als Eduard Hanslick vielen het stuk af. Brahms viel in slaap tijdens zijn eerste ontmoeting met Liszt toen deze hem het stuk voorspeelde. Pianist en componist Anton Rubinstein had ook kritiek. Maar het stuk werd enthousiast ontvangen door Richard Wagner. De Duitse "Nationalzeitung" noemde het een "uitnodiging om te gaan fluiten en stampen". De sonate werd gepubliceerd door Breitkopf & Härtel in 1854. Het stuk is opgedragen aan Robert Schumann als dank voor Schumanns dedicatie van zijn Fantasia in C, Op.17 (1836) aan Liszt.
De sonate bestaat uit een klein aantal motivische elementen die in een grote architectuur met elkaar zijn verweven. De motivische eenheden worden steeds getransformeerd door het werk heen om in een bepaalde context te kunnen werken. Een thema dat het ene moment dreigend of gewelddadig klinkt verandert elders in een prachtige melodie. Deze techniek maakt dat de sonate als een coherent geheel overkomt en geeft het werk de structuur van een zich ontwikkelend drama.
Oppervlakkig beschouwd kent de sonate vier delen, hoewel er geen onderbreking in zit en het werk doorgecomponeerd is. Over deze vier delen heen kan men de sonatevormstructuur herkennen, hoewel precieze afbakening van de traditionele sonatevorm een lange geschiedenis van debat kent. Veel musici en musicologen zijn het er wel over eens dat de doorwerking ruwweg begint met het langzame gedeelte ('Andante Sostenuto') en de reprise met het fugatisch geschreven tweede 'Allegro Energico'. Het openings-lento zou dan een soort korte proloog zijn, een mini-ouverture, alvorens het stuk echt begint. Deze structuur lijkt invloed te hebben van Franz Schuberts "Wandererfantasie". Liszt heeft dat werk goed gekend, uitgevoerd en bewerkt voor piano en orkest. Schubert gebruikte in zijn werk ook een beperkt aantal elementen om een lang niet-programmatisch 4-in-1 stuk te schrijven, en gebruikte eveneens een fugatisch vierde deel. Reeds in 1851 experimenteerde Liszt met een 4-in-1 vorm in een pianowerk getiteld "Grosses Concert-Solo". Dit stuk dat in 1865 in een versie voor twee piano's werd gepubliceerd onder de titel "Concerto pathétique" heeft zowel thematisch verwantschap met de "sonate in b-mineur" als met de later geschreven "Faust Symfonie".
Het rustige pianissimo einde van de sonate is mogelijk een later toegevoegde gedachte. Het originele manuscript wordt bewaard in de Pierpont Morgan Library in New York City. Dit manuscript bevat een doorgehaald einde waardoor het werk oorspronkelijk fortissimo zou kunnen eindigen.
Aan de hand van de gepresenteerde motieven kan men nu het verloop schetsen:
Maat
Vanaf daar begint het neventhema
Vanaf hier begint het langzame middendeel
Vanaf hier begint de Reprise
Vanaf dit punt kan men een coda herkennen: alle relevante motieven treden in omgekeerde volgorde op